Kolory Alhambry - część 1

Kolory opisane poniżej znaleźć można na ceramicznych mozaikach, umieszczonych w dolnej części ścian. Nad nimi znajdują się zdobienia stiukowe, często z motywem roślinnym lub stylizowanym pismem arabskim (tzw. kursywa andaluzyjska), którym zapisane są wersy Koranu. 

Metoda wykonania tych płytek to alicatado - nazwa pochodzi od hiszpańskiego słowa “alicato” - szczypce, którymi odłamuje się kawałki ceramiki by kształtować wzór poszczególnych części. Następnie układane w modułach i moduły przytwierdzane do ścian.

 

Gotowa płytka wyglądem przypomina intarsje. Do dnia dzisiejszego ceramiczne kafelki, które możemy oglądać w Alhambrze wykonywane są w taki sam, tradycyjny sposób w Maroku.

Materiał używany do produkcji płytek to glina, która pochodziła z okolic Granady, następnie była barwiona przy pomocy barwników naturalnych. Wśród nich najpopularniejszymi były: galena, piasek kwarcowy, minerały z solami ołowiu. To im kafelki po wypaleniu w piecu o temperaturze nawet 900 stopni, zawdzięczają swoje niezwykłe kolory.

Kolory i ich pochodzenie

Poniżej zapoznać można się z paletą HEX kolorów Alhambry:

ULTRAMARYNA

Odcień niebieski, pochodzący z kobaltu. Alternatywnie mówi się również o nim ‘lapis lazuli’. Nazwa ultramaryna wiąże się z pochodzeniem tego minerału “zza mórz” (lac. ultra marinus), skąd sprowadzano go do Europy od czasów Średniowiecza Szlakiem Jedwabnym. Pozyskiwano go głównie na terenie dzisiejszego Afganistanu. Był to minerał niezwykle drogi i ceniony przez artystów aż do czasu wynalezienia jego chemicznej wersji, zwanej francuska ultramaryna.

Wszystko zaczelo sie od konkursu z nagroda na uzyskanie syntetycznej wersji ultramaryny. Mieszankę udalo sie uzyskac Francuzowi Guimet, stąd nazwa tej chemicznej wersji barwnika - francuska ultramaryna. 
Drogi do tej pory, również ze względu na proces oczyszczania go (w kamieniu lapis lazuli wystepuja rowniez inne związki mineralne, dające efekt sztucznego złota lub białych nitek), stal się od tej pory powszechnie dostępny i jeszcze bardziej zyskał na popularności.

W sztuce kolor ten od zawsze symbolizował Niebo, wszystko co duchowe i boskie (powietrze, królewska władza w Egipcie, Zeus w mitologii greckiej, oczywiste wykorzystanie w ikonografii chrześcijańskiej, zwl. wschodniej).

VERDIGRIS

Odcień zielony - pochodzi z miedzi, zwany po polsku patyna, śniedź. Jest to odcień zielonego z niebieskim. Naturalnie pozyskiwany był z tlenku miedzi, dlatego też potocznie mówi się o pokrywaniu się patyną. 

Zieleń w sztuce również używana była od czasów Egipcjan, oraz Greków, początkowo jako naturalny pigment pochodzący z ziemi (kolor znany jako “ziemia zielona”), a później także jako zieleń malachitowa, od nazwy minerału, z którego ją pozyskiwano. 

Symbolizuje przede wszystkim życie, naturę, w tradycji muzułmańskiej również kojarzona z rajem.

TURKUS

Swoistą formę przechodnią barw pomiędzy niebieskim i zielonym stanowi turkus. Aby go uzyskać, nalezy tez domieszac pewna dawkę żółcieni. Naturalnie pozyskiwany był z kamienia o tej samej nazwie, nawiązuje do kraju jego pochodzenia (Turcji). 

OCHRA

Odcień żółty, brązowo-miodowy, otrzymywany z żelaza i manganu. Nazwa pochodzi od greckiego “ochros”, oznaczającego “żółty”. Używana w starożytności, a nawet uznawana za jeden z najstarszych pigmentów znanych ludzkości. 

Również pozyskiwane z mielenia ziem, jest naturalnym pigmentem glinianym. Po polsku zwana “ugier”. 

Często łączony z kolorem z nim pokrewnym w spektrum, złotem, symbolizuje radość. 

Z ochry (żółtej) otrzymuje się również jej wariant czerwony - intensywność koloru i jego odcień wynika w tym wypadku ze stopnia utlenienia i nawodnienia. Zależnie od dodatkowych substancji chemicznych uczestniczących w tych procesach, otrzymujemy barwy bardziej brązowe lub bardziej czerwone. Stąd również obecność następnego koloru w kaflach ceramicznych.

Ciemniejsza wersja ochry, zwana też ochrą paloną, kolor użyty w rysunkach z Altamiry, w Alhambrze niezwykle rzadki. Jak wspomnialam wyzej przy opisie ochry żółtej, powstaje z tego samego minerału, jednak z dodatkiem hematytu, powstającego w wyniku podgrzewania w wysokich temperaturach (powyżej 300 st. Celsjusza).

Już niebawem część druga palety kolorystycznej Alhambry... Zapraszam do lektury.